Hoe vordert de ambitieuze capaciteitsuitbreiding van het net en wat zijn eventuele alternatieven om als onderneming verzekerd te blijven van voldoende elektriciteit om groei en verandering te initiëren? In een serie blogs praten Mario Verzijlberg en René Kroese, relatiemanagers Groot Zakelijk bij Liander, ons bij. Hun belangrijkste advies: deel je transitie- en groeiambities tijdig met Liander, want samen is er veel mogelijk.
Als ondernemer anticipeer je op de toekomst. Je weet dat gas zijn tijd heeft gehad, dus zet je in op alternatieve energie. Door te investeren in grootschalige toepassing van zonnepanelen, bijvoorbeeld. Extra aantrekkelijk vanwege mooie subsidie- en belastingfaciliteiten. En de nieuwe productiehal die je als innovatief metaalbedrijf op de planning hebt staan? Die gaat idealiter draaien op een combinatie van zon-, wind- en getijdenenergie. Op de tekentafel ziet het er fantastisch uit. Maar hoe zit het met de vereiste infrastructuur? Hoe regel je het transport van al die in- en uitgaande energiestromen?
Dat doe je met Liander, als grootste netbeheerder van Nederland verantwoordelijk voor 91.000 km aan elektriciteitskabel. Daar kun je twee keer de wereld mee omspannen. En daar komen nog talloos veel kilometers bij, want we investeren intensief in de uitbreiding en modernisering van onze infrastructuur. Ook in Noord-Holland Noord. Dat is nodig, want het Nederlandse net, dat tot de meest stabiele elektriciteitsnetten ter wereld wordt gerekend, heeft last van congestie. Anders gezegd: op steeds meer plaatsen zit het net op zijn limiet en hebben we te kampen met tijdelijke transportschaarste. Dat raakt zowel het afnemen van elektriciteit als het terugleveren van duurzame stroom die je als ondernemer wilt gaan produceren. Dat we soms ‘nee’ moeten verkopen vinden we erg vervelend. We doen er alles aan om deze problematiek zo snel mogelijk op te lossen.
Waar die tijdelijke schaarste vandaan komt? De urgente uitdagingen kennen een positieve oorzaak. De Nederlandse economie groeit boven verwachting, ondernemers zijn innovatief en gemotiveerd om stappen te zetten in de energietransitie. De uitbreiding en upgrading van ons net is al enige tijd geleden ingezet. Alleen al in 2020 investeerde Liander meer dan € 900 miljoen in de bouw van onder meer nieuwe onderstations en transformatorhuisjes en in de aanleg van extra kabels. Het proces zit in een stroomversnelling. De komende jaren investeert Liander € 1.2 miljard per jaar in netuitbreiding! Ook op verschillende locaties in Noord-Holland Noord bouwen we nieuwe onderstations. Deze onder- of hoogspanningsstations zijn ingenieuze knooppunten in het hoogspanningsnet. Op de techniek komen we in een volgend blog terug.
Onderstations en transformatorhuisjes zijn essentieel voor het omzetten van stroom naar een lagere, voor huishoudens en bedrijven bruikbare en veilige spanning, en voor de distributie. Maar ze vormen ook een belangrijke oorzaak van tijdelijke en plaatselijke verstoppingen. We hebben er simpelweg niet genoeg om de exploderende vraag naar elektriciteit bij te benen. En de bouw van nieuwe onderstations en transformatorhuisjes heeft nogal wat voeten in de aarde. Ten eerste is de ruimte in Nederland schaars, iedere bebouwbare vierkante meter wordt bevochten. Ten tweede zijn procedures rond vergunningen en Europese aanbestedingsregels ingewikkeld en tijdrovend waardoor de realisatie tussen de vijf en acht jaar duurt. Ten derde hebben we net als veel andere bedrijfssectoren last van het landelijke tekort aan technici. Doordat we onvoldoende gekwalificeerde monteurs hebben, ondanks stevige opleidingsinspanningen, lopen we vertragingen op. Zegt het voort: we kunnen bij Liander nog heel veel technisch talent gebruiken!
Kortom, we komen op onze weg naar uitbreiding en modernisering de nodige hobbels tegen. Met als gevolg dat we vaker dan ons lief is nee moeten verkopen aan ondernemers met plannen die vragen om meer capaciteit en flexibiliteit in het afnemen en terugleveren van energie. Tegen onze bedrijfsnatuur in kunnen we momenteel niet aan iedere aanvraag van ondernemers die zich willen vestigen in de regio of die willen uitbreiden voldoen. Dat vinden we erg vervelend. Stroom distribueren is immers onze core business en het liefst halen we voor onze klanten alles uit de meterkast. Ondernemers willen verder. Dat realiseren we ons al te goed.
De transportkrapte in het net is een landelijke uitdaging. We hebben te maken met een van de grootste opgaven sinds de wederopbouw. Voor netbeheerders is het een historisch opgave. We bouwen aan het energiesysteem van de toekomst en houden intussen onze ‘winkel open’, zodat onze ruim drie miljoen klanten op ons zeer stabiele elektriciteitsnet kunnen blijven vertrouwen. Vanwege die vereiste stabiliteit en betrouwbaarheid is het geen oplossing om op plaatsen waar capaciteitskrapte is nieuwe partijen toe te laten. Dat zou ten koste gaan van de leveringszekerheid en de kans op storingen neemt dan snel toe.
De situatie in Noord-Holland Noord wijkt niet af van het totaalplaatje. Wel zien we meer knelpunten in de landelijke gebieden. Dat is logisch, want daar ligt per traditie een minder robuuste infrastructuur onder, terwijl de soort bedrijvigheid er de laatste jaren revolutionair veranderde. De land- en tuinbouw is ongekend innovatief en loopt voorop in de omschakeling naar schonere energie. De extreem stijgende gasprijzen en de dure plicht om samen de CO2-uitstoot te verminderen vormen een extra stimulans. De vraag naar distributiecapaciteit om de energiestromen in twee richtingen flexibel en adequaat te laten verlopen is sterk toegenomen en groeit nog steeds.
Als netbeheerder heeft Liander een maatschappelijk opdracht: energie voor iedereen betrouwbaar, betaalbaar en bereikbaar houden, zowel voor particuliere huishoudens als voor ondernemers en groot zakelijke gebruikers. Ook bij de huidige uitdagingen blijven we trouw aan die missie. Dat doen we door fors te investeren in het net. Daarnaast zetten we in op innovatieve oplossingen die ons in staat stellen slimmer om te gaan met de transportcapaciteit die we nú per regio beschikbaar hebben. Denk aan het flexibiliseren van vraag en aanbod en het slim delen van kabelcapaciteit, cablepooling, in netbeheerdersjargon. Ook daar komen we in een volgend blog op terug.
Bovendien leggen we binnen de regio maximale nadruk op onderlinge informatie-uitwisseling om de tijdelijke schaarste in bepaalde gebieden en situaties het hoofd te bieden. Hoe sneller ondernemers ons betrekken bij concrete plannen in onze regio, hoe beter we op wensen kunnen inspelen. Als we tijdig weten welke ambities er leven en wat de bijbehorende strategie, planning en energiebehoefte zijn, is er heel veel mogelijk. We geven graag aan wat op dit moment en op de iets langere termijn goed werkbare opties zijn. Zo blijven we samen doorbouwen aan een energieke toekomst en de weg plannen naar verdere groei en verduurzaming. Daarom zeggen we tegen ondernemers en vooral ook tegen aannemers en projectontwikkelaars in Noord-Holland Noord: deel je energie-ambities met Liander.
Relatiemanager grootzakelijke markt | Liander
