Wat Noord-Holland Noord kan leren van ‘The Other Vienna’

Van toeristenstad naar productieve stad

Wenen kiest voor een heldere koers: het wil meer zijn dan een toeristische trekpleister. Onder de noemer ‘The Other Vienna’ ontwikkelt de stad zich tot centrum voor technologie, productie en life sciences. Met 200.000 studenten, 23 miljard euro omzet in de life sciences-sector en een actief grondbeleid geeft Wenen richting aan haar toekomst. Niet door het lot af te wachten, maar door keuzes te maken. Dat zouden we in Noord-Holland Noord ook moeten doen: hoe willen wij ons als regio positioneren?

Grondbeleid als instrument voor economische ontwikkeling

In Wenen wordt actief gestuurd op behoud van ruimte voor bedrijvigheid. Minstens vijf procent van de stedelijke grond wordt beschermd voor de ‘productieve economie’. Daarmee voorkomt de stad dat woningbouw álle ruimte opslokt. Waar Nederlandse gemeenten vaak vooral sturen op woningbouw, laat Wenen zien dat ook betaalbare werkruimte een publiek belang kan zijn.

Een krachtig voorbeeld is het Gewerbehof Seestadt, een gestapeld bedrijfsgebouw in een nieuwe wijk. De gemeente verhuurt de ruimte via haar eigen Wirtschaftsagentur, met een terugverdientijd van 40 jaar. Dat lijkt traag, maar zorgt voor structureel betaalbare werkruimte. Langetermijndenken loont.

Acquisitie en huisvesting onder één dak

Een opvallend verschil met Nederland: in Wenen zijn acquisitie van bedrijven én het aanbieden van bedrijfsruimte belegd bij dezelfde organisatie. Daarmee wordt een cruciale kloof overbrugd: het heeft weinig zin om bedrijven aan te trekken als ze nergens terecht kunnen. Ook Noord-Holland Noord zou baat hebben bij deze integratie – denk aan het versterken van regionale ontwikkelmaatschappijen of ondernemersloketten met vastgoedexpertise.

10 lessen voor Noord-Holland Noord

1. Kies een duidelijke economische identiteit. Wenen positioneert zich als innovatiehub. Wat is onze ‘other Noord-Holland Noord’?
2. Beperk grondspeculatie. Heldere zones met een ‘transformatieverbod’ voorkomen stuntwerk van ontwikkelaars.
3. Beschouw betaalbare bedrijfsruimte als publieke opgave. Net als sociale woningbouw.
4. Combineer acquisitie met huisvesting. Eén loket voor vestiging én ruimte.
5. Investeer in voorbeeldprojecten. Zoals Seestadt, dat liet zien: hier kun je wonen én werken.
6. Laat publieke investeringen het pad effenen. De metrolijn in Seestadt kwam er vóór de wijk. Durf vooruit te denken.
7. Voorkom eenzijdige mixambities. Mengvormen van wonen en werken zijn financieel lastig. Wees realistisch.
8. Stimuleer innovatief vastgoedbeheer. Zoals ondernemers die investeren in zowel vastgoed als bedrijven.
9. Gebruik fiscale prikkels gericht op innovatie. Niet op belastingvoordelen voor buitenlandse bedrijven.
10. Denk groot. Zie regio’s niet als eindpunt, maar als springplank. Wenen kijkt naar Zuidoost-Europa – wat is onze schaal?

Conclusie

Wenen laat zien dat economische ontwikkeling geen bijproduct is, maar een strategische keuze. Met actief grondbeleid, slimme positionering en integratie van acquisitie en huisvesting ontstaat ruimte voor groei. De vraag is: maken wij in Noord-Holland Noord dezelfde keuze?

Dit artikel is gebaseerd op een publicatie van SBKN. Download hier het verslag. 

—

Wil jij vaker geïnspireerd en geïnformeerd worden met verhalen en kennis uit de regio Noord-Holland Noord? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.