“Wij nemen hen heel serieus. Het is van belang te tonen wat wij doen, maar ook te laten zien wat zij in hun eigen omgeving zelf kunnen doen. Bijvoorbeeld als het gaat om klimaatadaptatie.” Kohsiek zag de klassieke rol van de overheid de afgelopen jaren steeds meer veranderen. “Onze belangrijkste taken als waterbeheersing en waterzuivering, waarbij duurzaamheid voorop staat, willen wij samen met de maatschappij zo goed mogelijk uitvoeren.”
Als kleine jongen bracht de dijkgraaf de vakanties steevast door bij zijn opa, die keuterboer was op de Betuwe. Dit deed hem op latere leeftijd besluiten fysische geografie te studeren. “Het bewustzijn van de wereld waarin je leeft, is dankzij mijn opa dé rode draad in mijn leven geworden.” Die rode draad is duidelijk terug te zien in het arbeidsverleden van de dijkgraaf. Hij werkte aan projecten als de Oosterscheldekering en de Deltawerken, en later in de directie van Rijkswaterstaat. Tussendoor was hij zo’n tien jaar manager bij het RIVM. Zijn huidige uitdaging bij het hoogheemraadschap is er een van, zoals hij zelf zegt: “Minder schuiven met papier en meer met de voeten in de klei.” Als dijkgraaf van een waterschap dat voor 90 procent onder de zeespiegel ligt en in zijn geheel is omgeven door rijkswater, heeft Kohsiek nog steeds die directe band met de leefomgeving.
Luc Kohsiek, dijkgraaf HHNK
Vanuit een van de duurzaamste kantoren van Nederland in Heerhugowaard praat Kohsiek over de duidelijke taken van het Noord-Hollandse waterschap: ‘Droge voeten, voldoende en schoon water en beschermen tegen overstroming door veilige dijken en duinen’. “Wij wonen hier in Noord-Holland toch in een soort badkuip en als HHNK zorgen wij ervoor dat de buitenrand van die kuip zo goed mogelijk in orde blijft. Als het bad door veel regen dreigt over te lopen, dan voeren wij overtollig water af naar zee.
Die waterbeheersing regelen wij via 220 polders, meer dan vijfduizend peilen en meer dan tweeduizend gemalen”, zo vertelt de dijkgraaf die aan het begin van zijn baan bij het hoogheemraadschap direct kon rekenen op een rijksinvesteringspakket van een miljard euro om dijken op te hogen en te verbeteren. “Zoals de Hondbossche Duinen bij Petten, de dijken bij Texel en straks ook die in Den Helder, Den Oever en rond het Markermeer. Het HHNK zorgt ook voor schoon en gezond water, het beperken van wateroverlast en watertekort, het beheer en onderhoud van wegen, crisisbeheersing en educatie.”
Dat laatste onderwerp is een van de stokpaardjes van de dijkgraaf én het algemeen bestuur. “Onlangs debatteerden tijdens ons jaarlijkse watersymposium tientallen havo-4 leerlingen passievol met onder meer de commissaris van de Koning, burgemeesters, wethouders en beleidsmedewerkers. Prachtig!”, zegt Kohsiek enthousiast. “Je moet de jeugd betrekken om zo waterbewustzijn te creëren. Dit gebeurt onder meer door dit soort debatten en het aanbieden van complete lespakketten, inclusief gastdocenten en rondleidingen op rioolwaterzuiveringen en waterkeringen. Zo bereiken wij duizenden scholieren per jaar.” Ook werkt HHNK samen met bijvoorbeeld het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen. “Daar is een compleet waterpaviljoen ingericht waar kinderen spelenderwijs in aanraking komen met water.”
De grootste uitdagingen voor het HHNK liggen volgens de dijkgraaf momenteel bij de verandering van het klimaat en de gevolgen voor de zeespiegel die steeds verder stijgt. “Sommigen voorspellen deze zelfs tot twee meter in 2100. De afgelopen zomer was extreem droog. Maar we hadden de afgelopen jaren ook te maken met hevige clusterbuien. Die nemen enorm toe.” Belangrijke redenen voor Kohsiek om het waterbewustzijn in het gehele gebied te vergroten. “Via een Klimaatatlas die wij bij HHNK hebben ontwikkeld, wordt de klimaatbestendigheid van ons gebied in kaart gebracht. Dit helpt gemeenten bij het formuleren van het water- en omgevingsbeleid. Zo zie je beter waar de uitdagingen liggen.”
Kohsiek memoreert de droogte van de afgelopen zomer waardoor voor boeren de dreiging ontstond dat de waterkraan dicht moest. “Met alle boerenorganisaties zijn we om tafel gaan zitten en hebben we een goed beregeningsplan gemaakt waar uiteindelijk iedereen zich in kon vinden. Het is van belang dat besluiten in samenspraak worden gemaakt. Wij faciliteren alle gebieden en creëren een gezamenlijk podium waar alle belangen bij elkaar worden gebracht. Op die manier wordt meer inzicht verkregen in elkaars problemen en kunnen we samen oplossingen zoeken.”
Kohsiek vertelt dat HHNK voor ondernemers een innovatiefonds heeft waarbinnen twee miljoen euro subsidie beschikbaar is voor MKB-bedrijven in het gebied. “Bestemd voor ondernemers die met ideeën komen die ons werk makkelijker en innovatiever maken. We proberen van alle kanten, intern en klein naar steeds groter, andere partijen te stimuleren met ons mee te denken. Dat zie je ook terug in onze contractvormen. De versterking van de Hondbossche Zeewering is daar een mooi voorbeeld van. Wij bestelden alleen een hoop zand, de omgeving moest tevreden zijn en het moest kansen voor recreatie en natuur bieden. Boskalis leverde het beste plan, dat aan alle eisen voldeed. Er ligt met de Hondsbossche Duinen nu een prachtig nieuw recreatiegebied dat tevens aan alle veiligheidseisen voldoet.”
Innovatie begint bij HHNK bij de medewerkers. “Allen hebben het recht hun werk iedere dag beter te doen of anders aan te pakken, als dat voor de omgeving of voor henzelf beter is. Iedereen mag met ideeën te komen.” Als voorbeeld noemt hij een rietschermmachine die werd ontwikkeld door mensen die vaak op het strand werken. “Deze zet in een uur evenveel rietschermen als destijds een ploeg van zes man per dag handmatig deed. Een andere innovatie is biogas, dat halen wij uit vuil water dat gezuiverd wordt.” Toch is voor de dijkgraaf innovatie geen doel op zich. Het gaat voor hem vooral om de verbinding. “Ik vind het belangrijk dat mensen in de organisatie meedenken en zo draagvlak creëren. Door de aansluiting met de maatschappij word je steeds meer als partner gezien.”
HHNK werkt, met het algemeen belang ‘veiligheid’ voorop, nauw samen met andere instanties die met water te maken hebben. “Zoals Rijkswaterstaat, de provincie Noord-Holland, de gemeenten en het drinkwaterbedrijf PWN. Daarnaast gaat HHNK vaak in gesprek met verenigingen van agrariërs, bewoners, sportvissers, schaatsers, natuurbeheerders en ondernemers. Koshiek: ”Wij proberen rekening te houden met ieders belang; hand in hand, met elkaar. Waar het op watergebied aankomt, denken wij mee. Zonder de essentiële kwaliteit van een gebied te verkwanselen. Wij zeggen: ‘Ja, mits’. Niet: ‘Nee, tenzij’.”
Niet alleen in omvang, maar juist ook op het vlak van maatschappelijke impact. Of het nu gaat om financiering, huisvesting of gewoon een klankbord om je ideeën aan te spiegelen.
